Edebi Kişiliği

• Yazın yaşamına skeçler yazarak başlayan Haldun Taner, öykü ve tiyatrolarıyla adını duyurmuştur. Özellikle 1960’tan sonra daha az hikâye yazarak tamamıyla tiyatro türü üzerine yoğunlaşmıştır. Yazarın ayrıca fıkra, gezi türlerinde de eserleri vardır.
• Türk tiyatrosunda izleyiciyi kabareyle buluşturan, epik tarzını ilk defa deneyen ve edebiyatımızın ilk epik tiyatrosu “Keşanlı Ali Destanı’nı yazan sanatçıdır. Bu eser 1964 yılında 275 kere temsil edilerek büyük bir başarıya imza atmıştır.
• Olayı ön planda tuttuğu, klasik örgülü hikâyeler yazan Haldun Taner, hikâyelerinin bu yapısı ile kesit hikâyeleri kaleme alan Sait Faik’ten ayrılmıştır.
• Gözlem ve mizaha önem verdiği hikâyelerinde büyük şehirde bozulmuş, sonradan görme, harb zengini, gösterişçi, züppe, açgözlülükle para vurmuş, fazilet ve maneviyattan yoksun kişileri anlatmış olan yazar, oluşturduğu şahıs kadrosunda genellikle toplumun yozlaşmış insanlarına yer vermiş ve Sait Faik’in kişilere sevgiyle yaklaştığı bakış açısı yerine onların kusurlarını yüzüne vurmaktan kaçınmamıştır.
• Eserlerinde entrikalı, sürprizli ve güldürücü olaylara yer veren Haldun Taner’in canlı, neşeli, nükteli, yergi ve alay taşıyan, İstanbul konuşmasıyla örülmüş bir üslubu vardır.
• Tiyatro ve hikâyelerinde yer yer bilgiler vermesi, ansiklopedik bilgisinin zenginliğini gösterme amacında olması okuyucusuna Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi üslubunu hatırlatır.
• Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nu kurmuş olan Haldun Taner, oyunlarında meddah geleneği ve tuluat tiyatrosunun özelliklerinden yararlanmıştır.
• Tiyatro yapıtlarını üç döneme ayırabiliriz:
  • 1.Evre: (1949-1962) Yanılsamacı anlatımla, iyi kurgulu oyunlar yazdığı evredir. Bu dönem oyunları: Huzur Çıkmazı, Fazilet Eczanesi, Günün Adamı ve Değirmen Dönerdi, Dışarıdakiler, Lütfen Dokunmayın
  • 2.Evre: (1964) Temel çıkış noktası Brecht’in “epik” tiyatro anlayışıdır. Geleneksel tiyatromuzdan yararlanmıştır. Önce ulusal sonra toplumsal bir yazardır. Bu dönemin oyunları: Keşanlı Ali Destanı, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Ayışığında Şamata, Zilli Zarife.
  • 3.Evre: (1962’den sonra) Kabare türündeki oyunları yer alır. Bu evre asıl Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nun kurulduğu 1967’de başlar. Bu dönemin oyunları: Vatan Kurtaran Şaban, Bu Şehr-i Sitanbul ki, Dün… Bugün, Mevzumuz Aşk ü Sevda, Dekorumuz Deniz Derya, Yar Bana Bir Eğlence, Hayırdır İnşallah.
  • Gazetelerde fıkralar, söyleyişler yazmış, başyazarlık yapmıştır.
  • Edebiyatımızda oyun ve öykü yazarı olarak tanınmıştır.
  • Oyunlarında çağın değişen olaylarını (toplumsal olaylarını) ve sorunlarını işlemiştir.
  • İlk oyunlarında sonra epik tiyatro türünde eserler vermiştir. Türk edebiyatında ilk epik tiyatro örneği olan “Keşanlı Ali Destanı”nı yazmıştır.
  • Güncel olayları konu alan eleştirel oyunları seyirciye sunabilmek için kabare tiyatrosunun kuruluşuna öncülük etmiştir. Dört arkadaşıyla birlikte Devekuşu Devlet Tiyatrosu’nu kurmuştur.
  • Modern Öykünün edebiyatımızdaki temsilcisidir.
  • Öykülerinde konu, olay ve kişi çeşitliliği vardır.
  • Çok iyi bir gözlemcidir. Okurlarını gerçeklerle karşı karşıya getirir.